本研究以漢越詞作為研究對象，針對其與現代華語的異同點以及越南學生利用漢越詞學習現代華語的情況展開相關論述。
現代越南語裏面含有大量的漢語借詞，這一類借詞通常被稱為漢越詞，在越南語詞彙量所佔的比例高達60%左右。越南籍學生在習得現代華語的過程當中往往利用漢越詞之語義和語音來快速掌握現代華語相對應詞語的意義和讀音，然而，有些時候因為學習者過於依賴漢越詞而產生了一些負遷移影響。
因為漢越詞和現代華語的語義、語音和聲調均從中古漢語演變而來的，故本文試圖整理出這三者的一些對應關係。本文先設立一個2500多個漢字及其相對應漢越音的資料庫以找出漢越詞、中古漢語和現代華語聲調之對應關係。隨後透過對四十名華語習得年紀為三年以上的越南華語學習者之實際測驗，本文將進一步說明漢越詞對越南學生的一些負遷移影響以及第三、四聲發音偏誤。
從資料庫考察結果發現，有89.67%的華語第四聲可以成功兌換成漢越詞的銳聲和重聲；80.21%的第三聲可以對應到問聲和跌聲。從上聲與去聲偏誤調查結果發現越南學生的第四聲表現整體上偏差，第三聲的發音基本上沒有太大的障礙。而語際轉移調查結果顯示每個調查詞條的錯誤率呈現參差不齊的態勢，但整體而言，在越南和台灣這兩個地區的受測者的錯誤率無明顯差異。本研究在文中將針對資料庫考察結果以及實驗調查結果做出相關論述。
最後，本研究試圖透過這種語音和語義的對應關係提出一些教與學的建議以利於克服去聲發音之困難及避免漢越詞跟現代華語的詞義的混用、亂用、錯用現象。本研究建議老師在教每一個讀音為第四聲之漢字之時，順便提供其漢越音及其聲調給學生，再三強調華語的第三、四聲可以與漢越詞的跌聲、問聲以及銳聲、重聲互換，這樣有助於學生的記憶，達成一種｢記少不記多｣的學習方法。希望本文的研究成果可提供有價值的參考材料。
【關鍵詞】：漢越詞 漢越音 中古漢語 華語 / 漢語 第三聲 / 上聲 第四聲 / 去聲 負遷移

This study investigated the phonetic and semantic characteristics of Sino-Vietnamese vocabulary in comparison to modern Mandarin Chinese as well as the acquisition of Chinese language of Vietnamese Chinese learners through Sino-Vietnamese words.
Modern Vietnamese language contains a large number of Chinese loan words, normally known as Sino-Vietnamese words, accounting for about 60% of the total number of Vietnamese vocabulary. In the process of acquiring modern Mandarin Chinese, Vietnamese learners often take advantage of Sino-Vietnamese words to quickly grasp the meaning and pronunciation of the corresponding words in modern Mandarin Chinese. However, the learners may sometimes over-use their Sino-Vietnamese words, and that leads to some negative transfers, ultimately.
Since the semantics, phonetics and tones of Sino-Vietnamese vocabulary and its corresponding modern Chinese are all evolved from the Middle Ancient Chinese, this study attempts to sort out some transferring rules amongst these three. In this paper, we first set up a database of more than 2500 Chinese characters and their counterpart Sino-Vietnamese words with the view of finding some transferring relations and disciplines amongst Sino-Vietnamese, Middle Ancient Chinese, and modern Chinese. The study also conducts an investigation with the participation of 40 Vietnamese Chinese learners, who have studied Chinese for three years or above, to further investigate and analyze some outstanding errors in the course of Chinese semantic and phonetic acquisition of Vietnamese learners, especially the third & fourth tone acquisition.
The database results show that 89.67% of Chinese fourth tone can be successfully converted into Vietnamese sharp tone and heavy tone while 80.21% of Chinese third tone can transfer to Vietnamese asking tone and tumbling tone. From the phonetic investigation, the paper found that Vietnamese learners in general find it hard to pronounce Chinese fourth tone properly while they perform very well with the third tone. For the semantic investigation, the error rate of each investiaged word and / or phrase is not equal, but it is noted that there is no significant difference in the error rate between the learners in Taiwan and that in Vietnam. This paper is going to deploy in-depth discussions regarding the results of the database and experimental investigation.
With the received results from the database and investigation, the paper attempts to put forward some suggestions on Chinese teaching and learning with the hope of avoiding the misuse of Sino-Vietnamese words, hence to ultimately better the teaching and learning Chinese in Vietnam. Specifically, this study proposes that the teachers of Mandarin Chinese provide Sino-Vietnamese sound and its tone to Vietnamese learners when each fourth-tone character is taught. Furthermore, it is suggested that the teachers highlight the interchangeability between the third & fourth tone of Chinese and the tumbling, asking, sharp and heavy tones of Vietnamese to help the students reach the goal of “remembering less but studying more effectively”.
[Keywords]: Sino-Vietnamese word, Sino-Vietnamese sound, middle ancient Chinese, Chinese, third tone, fourth tone, negative transfer

目錄
中文摘要 I
英文摘要 II
致謝 IV
目錄 VII
表目次 X
第一章 緒論 1
1.1 研究背景及動機 1
1.2 研究目的與問題 4
1.3 研究範圍 5
1.4 專書架構 6
1.5 新創之處 7
第二章 文獻探討 8
2.1 第二語言習得之文獻 8
2.2 漢越詞之研究 14
第三章 漢越詞之語音和語義特點 22
3.1 漢越詞的語音特點 24
3.1.1 同化現象 25
3.1.2 同音衝突現象 26
3.2 漢越詞的語義特點 27
3.2.1 完全相同 27
3.2.2 一部份相同 29
3.2.3 完全不同 34
3.2.4 現代華語裏沒有相對應的要素 37
3.3 漢越詞目前在越南的地位 43
第四章 研究方法 47
4.1 資料庫調查 47
4.1.1 資料庫設立緣由 47
4.1.2 資料庫字典來源及其內容 47
4.1.3 資料庫設立流程 48
4.1.4 資料庫調查結果與討論 48
4.2 聲調偏誤調查 53
4.2.1 調查對象 53
4.2.2 調查內容及方法 53
4.2.3 調查工具 55
4.2.4 調查流程 55
4.2.5 調查結果與討論 55
4.2.6 討論 60
4.3 漢越詞語義轉移偏誤調查 67
4.3.1 調查對象 67
4.3.2 調查內容及方法 67
4.3.3 調查工具 74
4.3.4 調查流程 74
4.3.5 調查結果 74
4.3.6 討論 80
第五章 教學啟示 102
5.1漢越詞在越南語的地位及越南學生最常見的偏誤 102
5.2 透過漢越音習得漢語第三聲和第四聲 105
5.3 透過漢越詞習得漢語詞義 108
第六章 結論 113
6.1 研究成果及貢獻 114
6.2 研究之限制 115
6.3研究展望 116
參考數目及文獻 117
中文 117
英文 118
越文 120
參考網路 122
附錄 123
附錄一：語音測驗及漢越詞語義問卷調查 123
附錄二：受測者基本信息 126

中文
王力（1948）《漢越語研究》，嶺南學報，第九卷第一期，頁1-96。
王建勤（2006）《漢語作為第二語言的學習者語言系統研究》，中國商務印刷館，61-72。
平山久雄（1991）《平山久雄語言學論文集》的《漢語聲調起源窺探》，商務印刷館，頁289-301。
平山久雄（1998）《平山久雄語言學論文集》的《從聲調調值演變史的觀點論山東方言的輕聲前變調》，商務印刷館，頁249-262。
阮是如靜（2016）《華語聲調訓練課程個案研究 — 以越南籍華語初級學習者的聲調正音為例》，國立台灣師範大學華語文教學系碩士論文。
李小凡（2010）《王力《漢越語研究》對歷史層次的探索和啟示》，北京大學學報，頁27-34。
何國祥（2001）《學習普通話語音常見的困難及建議的解決辦法》，香港中文大學學報。
韋樹關（2001）《論越南語中的漢越音與漢語平話方言的關係》，廣西民族大學學報，頁127-130。
高曉虹（2003）《北京話古清入字歸調歷史及成因考察》，中國語言教學與研究2003年第四期。
陳氏金鸞（2005）《越南學生漢語聲調偏誤分析》，台灣國立師範大學華語文教學系碩士論文。
麥 耘、胡明光（2010）《從史實看漢越音》，語言研究，2010年7月第30卷第3期，頁120-127。
梁遠 、 溫日豪（2005）《實用漢越互譯技巧》，民族出版社，頁95-98。
萬青（2009）《中古聲調及其演變概論》，漢語言文學論文，語文報。
道格拉斯˙布朗（H. Douglas）（1986）《第二語教學最高指導原則》第五版，頁314-315。
趙玉蘭（2001）《越漢翻譯教程》，北京大學出版社，頁114-120。
蔣為文（2005）《越南人初學台語時常見之發音錯誤及其改進之道》，發表於東南亞區域研究年度研討會，國際暨南大學，南投，4月28-29日。
劉慧娟（2015）《南北越學習者對於華 ‒ 越語聲調相似度的認知探究》，中原華語文學報，2015，15，頁31-38。
駱嘉鵬（2009）《漢語方言、普通話與古漢語學習的交互運用──從現代華語、閩南話與中古漢語的聲母對應規律談起》，馬來西亞2009 華語國際學術研討會，頁1-6。
嚴翠恒（2006）《漢越語的音韻特點》，中國民族語文，2006年第五期，頁41-44。
羅文青（2008）《越語雙音節漢越詞對應漢語倒序現象規律初探》，廣西民族大學學報，頁165-168。

英文
Barbara, Freed (1998). An overview of issues and research in language learning in a study abroad setting. Frontiers 4. P. 31-60.
Barbara, Freed. (1995). Second Language Acquisition in a Study Abroad Context. John Benjamins Publishing. P.1-18 and P.123-148.
Brencht, Davidson & Ginsberg. (1995). Predictors of foreign language gain during study abroad. In Barbara Freed (Ed), Second language acquisition in a study abroad context, Amsterdam: Benjamins. P. 37-66.
Corder, Pit. (1967). The significance of learners' errors. International Review of Applied Linguistics 5. P. 160–170.
DeKeyser, Robert. (1991). Foreign language development during a semester abroad. In B. F. Freed (Ed), Foreign language acquisition: Research and the classroom: Lexington, MA: D. C. Heath. P. 104–119.
Ellis, Rod. (1994). The Study of Second Language Acquisition. P. 47-49.
Flege, James, Ian R.A. Mackay, Satomi Imai. (2006). Evaluating the effects of chronological age and sentence duration on degree of perceived foreign accent. Applied Psycholinguistics 27. P. 157-183.
Flege, James. (2009). Give Input a Chance. In Input Matters in SLA. Multilingual Matters. P. 175-190.
Halliday, Michael (1973). Explorations in the Functions of Language. London: Edward Arnold.
Isabelli, Christina. (2000). Motivation and extended interaction in the study abroad context: Factors in the development of Spanish language accuracy and communication skills, University of Texas.
Joseph, Collentine & Barbara, Freed. (2004). Learning Context and Its Effects on Second Language Acquisition. Cambridge University Press. P.153-171.
Lado, Robert. (1957). Linguistics Across Cultures. Ann Arbor: University of Michigan Press.
Lightbown, Pasty & Spada, Nina. (2013). How Languages Are Learned, (4th ed). Oxford: Oxford University Press. P. 45.
Mark, Alves. (2007). Sino-Vietnamese Grammatical Borrowing. An Overview in Cross-Linguistic Perspective, eds.
Millton, James & Meara, Paul. (1995). How periods abroad affect vocabulary growth in a foreign language. Review of Applied Linguistics. P. 16-34.
Peter, Longscope. (2009). Differences between the EFL and the ESL Language Learning Contexts. Studies in Language and Culture. Japan Nagoya University. P. 303-320.
Regan, Vera. (1995). The acquisition of sociolinguistic native speech norms: Effects of a year abroad on second language learners of French. In B. F. Freed (Ed), Second language acquisition in a study abroad context, Amsterdam: Benjamins. P. 245-260.
Schell, Karyn. (2000). Functional categories and the acquisition of aspect in L2 Spanish: A longitudinal study, University of Washington, Seatle.
Tarone, Elaine. & Swierzbin, Bonnie. (2009). Exploring Learner Language. Oxford: Oxford University Press. P. 25.

越文
Đoàn, Thiện Thuật (段善術). (2007). Ngữ âm Tiếng Việt [越南語語音]. 第三章：越南語聲調. Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội [越南河內國家大學出版社]。
Kỳ, Quảng Mưu (奇廣謀). (2004). Một số đặc điểm về ngữ nghĩa của từ Hán Việt [漢越詞語義的一些特點]. Tạp chí Ngôn ngữ học [語言學雜誌]. 第16期. 頁34-40。
Lê, Đình Khẩn (黎霆肯). (2002). Từ gốc Hán trong Tiếng Việt [越南語的漢源詞彙]. Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh [胡志明市國家大學出版社]. 頁1-39和頁110-119。
Lê, Đình Tư (黎霆斯). (2010). Sự phát triển của thanh điệu tiếng Việt [越南語聲調之發展]. Báo Ngôn ngữ học [越南語言學學報]. 2010年2月。
Lê, Minh Trụ Tử (黎明柱子). (2015). Từ Hán Việt: Phân loại và Việt hóa [漢越詞：類別與越化]. Luận văn Thạc sỹ Đại học Ngoại ngữ Ngoại thương Quảng Đông Trung Quốc [廣東外語外貿大學碩士論文]。
Masaaki SHIMIZU (2014). Henri Maspero và Nghiên cứ lịch sử ngữ âm Tiếng Việt [Henri Maspero與越南語語音歷史研究]. Tạp chí Khoa học Trường Đại học KHXHNV Tp. Hồ Chí Minh [越南胡志明市社會人文大學學報]. 頁1-10。
Nguyễn, Công Tùng (阮功松). (2012). Nghiên cứu tình hình sử dụng từ Hán Việt của sinh viên học tiếng Trung Việt Nam [調查越南華語學習者的漢越詞使用狀況 ]. Nghiên cứu Khoa học Sinh viên Đại học Hà Nội [河內大學學生學術報告]。
Nguyễn, Ngọc Cân (阮玉根). (2010). Tiếng Việt [現代越南語]. Khoa tiếng Việt, Đại học Hà Nội [河內大學越南語學系]。
Nguyễn, Như Ý (阮如意). (1996). Từ điển giải thích thuật ngữ ngôn ngữ học [語言學術語解釋詞典]. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam [越南教育出版社]. 頁47-51。
Nguyễn, Tài Cẩn (阮才謹). (1979). Nguồn gốc và quá trình hình thành cách đọc Hán Việt [漢越音的來源及形成過程]. Nhà xuất bản Khoa học Xã hội Việt Nam [越南社會科學出版社]。
Nguyễn, Tài Cẩn (阮才謹). (2004). Nguồn gốc và quá trình hình thành cách đọc Hán Việt [漢越音的來源及形成過程]. Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội [越南河內國家大學出版社]. 頁1-20。
Nguyễn, Thiện Giáp (阮善甲). (1998). Từ vựng Tiếng Việt [越南語詞彙學]. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam [越南教育出版社]. 頁121-134。
Nguyễn, Văn Khang (阮文康). (2007). Từ ngoại lai trong Tiếng Việt [越南語裏的外來詞]. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam [越南教育出版社]. 頁108-146。
Nguyễn, Văn Khang (阮文康). (2013). Từ ngoại lai trong Tiếng Việt [越南語裏的外來詞]. Nhà xuất bản Tổng hợp Tp. Hồ Chí Minh [越南胡志明市綜合出版社]. 頁150-238。
Nhiều tác giả (多名作者). (2005). Từ điển tiếng Việt [越南語詞典]. Nhà xuất bản Thống kê [統計學出版社]。
Phan, Văn Các (藩文閣). (2003). Từ điển Hán Việt [漢越詞典]. Nhà xuất bản Tp. Hồ Chí Minh [胡志明市出版社]。
Thiều Chửu (掃帚). (2008). Từ điển Hán Việt [漢越字典]. Nhà xuất bản Tổng hợp Tp. Hồ Chí Minh [胡志明市綜合出版社]。
Trần, Tiến Khôi (陳進魁). (2014). Từ bình diện ngữ nghĩa bàn về từ Hán Việt [從語義平面論漢越詞]. Nghiên cứu Khoa học Đại học Thăng Long [升龍大學學報]. 頁302-315。
Vũ, Xuân Hào (武春豪). (2009). Ngữ âm Tiếng Việt [越南語語音]. 第四章：越南語聲調. Nhà xuất bản Đại học Quy Nhơn [歸仁大學出版社]. 頁37-58。